دوباره آلودگی و دوباره تعطیلی. ارتباط خاصی باید بین آلودگی هوا و حوادث این دو سه سال اخیر ایران وجود داشته باشد. چرا که مساله آلودگی هوا، به این شکل و با این غلظت و شدت، مختص این دو سه سال اخیر است و چیزی نیست که پیشتر با آن رو به رو بوده باشیم. تعطیلی مدارس و مراکز آموزشی و ادارات به دلیل آلودگی بیش از حد هوا امری است که دو یا سه سال است در ایران مرسوم شده یا بهتر بگویم نیاز شده است. اگرچه هزینه های بسیار زیادی این تعطیلی ها بر اقتصاد کشور تحمیل می کند اما باز هم گاهی اوقات چاره ای جز تعطیلی باقی نمی ماند.
به واقع چرا در این دو سال کشور با چنین معضلی رو به رو شده است؟ چرا هوای شهرهای بزرگ در این دو سه سال هوس وارونه شدن به سرش زده و گاه به گاه وارونه می شود؟ چه اتفاقی به آلودگی هوا تا این حد شدت بخشیده است؟ در این نوشته چند احتمال را بررسی می کنیم:
1) بنزین آلوده:
بی شک مهم ترین متهم پرونده آلودگی هوا بنزین آلوده است. در این دو سال اخیر همزمان با تحریم شدن بنزین، ما شاهد آلودگی های عجیبی در هوای کشور بوده ایم. خاطرم هست آن روزهایی که صحبت از خودکفایی یک شبه بنزین بود، ایمیلی به دستم رسید با این مضمون که خط تولید بسیاری مواد پتروشیمی در ایران متوقف و به جای آن کارخانه ها به تولید بنزین روی آورده اند اما به سبب نامناسب بودن امکانات تولید، بنزین تولیدی فاقد استاندارد و بسیار مضر و خطرناک است. خاطرم هست در آن ایمیل از فاکتوری به اسم عدد بنزن نام برده بود و دور بودن فاجعه آمیز این عدد از مقدار استاندارد. اگرچه آن زمان در صحت این ایمیل شک کردم و هم چنان هم به جزئیات آمار و ارقامی آن تکیه نمی کنم اما به طور حتم بنزینی که در این دو سه سال در کشور مصرف می شود آن بنزین سال های قبل نیست. و از این جهت "بنزین بی کیفیت تولید داخل" را مهم ترین متهم پرونده آلودگی هوا نام گذاری کرده ایم.متهمی که البته شاید چندان اراده ای از خود نداشته و اسباب دست عده ای از مسئولین مسئولیت ناپذیر شده است.
2) اتومبیل های غیر استاندارد:
بعد از بنزین می توان افزایش کمیت و کاهش کیفیت خودروهای تولید داخل را در ردیف دوم متهمین قرار داد. حضور بیش از 3میلیون خودرو و 2میلیون موتور سیکلت فعال در تهران،در حالی که ظرفیت این شهر کمتر از یک میلیون خودرو است نشان از مدیریت غلط شهری و صنعتی کشور دارد. این عدم انطباق و ناهماهنگی تولید و ظرفیت، کشور را دچار مشکل کرده است. ضعیف بودن سیستم های حمل و نقل درون شهر به اضافه کیفیت بسیار پایین خودروهای تولید داخل به ویژه در این دو ساله تحریم ها، به همراه فرهنگ نادرست استفاده از خودرو های تک سرنشین، دست به دست بنزین آلوده داده تا هوای شهرهای بزرگ ایران را دچار چنین مشکلی کند.
